وقتی زبان پیر می‌شود

به گزارش سلامت نیوز به نقل از زندگی آنلاین، حس چشایی زبان وابسته به حس مولکول‌های خاص در مواد غذایی بوده و شناسایی این مولکول‌ها بر روی زبان، پیامی را به سمت مغز ارسال می‌کند که آن را بررسی نماید. پیام‌های بررسی شده، به فرد قضاوتی را درمورد نوع مواد غذایی می‌دهد که آیا آن را برای خوردن انتخاب نماید یا خیر.

برای مثال مزه شیرین بیانگر جذاب بودن و لذت بخش بودن غذاها می باشد و مزه تلخی بیانگر سمی بودن و مضر بودن غذاهاست. هرکدام از مزه ها برای احساس شدن بر روی زبان جایگاه خاص خود را دارند بر همین اساس میتوان گفت قسمت های نوک زبان برای مزه های شیرین، قسمت بعد برای مزه شور، قسمت بعد برای ترشی ها و در آخر نیز مخصوص مزه های تلخ می باشد.

حس بویایی و حس چشایی زبان دو حس جداگانه و مجزا هستند که اغلب برای مقاصد متفاوت با هم کار می‌کنند. آن‌ها می‌توانند احساسات فرح بخش را تشخیص و یا حتی فرد را از خطر آگاه نمایند. آن‌ها همچنین نقش مهمی در پذیرش و لذت بردن از غذا دارند_ سوختی که مورد احتیاج بدن برای حفظ بهترین سلامتی و عملکرد است.

هر چه بدن پیرتر می‌شود، تندوتیزی چشایی و بویایی به‌طور طبیعی کاهش می‌یابد؛ اما تحقیقات اکنون بیانگر این است که مسن شدن به تنهایی نمی‌تواند مسئول این مشکلات باشد و در برخی از مواقع عوامل دیگری در این قضیه دخیل می باشند. در ادامه مقاله به این عوامل نیز اشاره می کینم.

نتیجه کاهش حس چشایی زبان این است که حساسیت پرزهای چشایی برای احساس نمودن مزه‌‌های مختلف شیرینی، شوری، ترشی و تلخی کم شده و هرکدام از این مزه‌‌ها باید به مقدار بیشتری وجود داشته باشند تا فرد قادر به تشخیص آن‌ها باشد. حتی ممکن است فرد به برخی از طعم‌‌هایی علاقه‌مند شود که در دوره گذشته زندگی خود به آن‌ها علاقه نداشته است بنابراین همین عوامل باعث زیاده‌روی در مصرف برخی از خوراکی‌ها ازجمله نمک، شکر و… می‌شود که نتیجه آن چیزی جز ابتلا به بیماری‌های پرفشاری، دیابت و بیماری‌های قلبی نیست.

تغییرات در حس چشایی زبان زمانی اتفاق می‌افتد که مولکول‌هایی از غذا یا مایع به گیرنده‌های سلولی کوچکی چفت شده که به‌صورت هزاران جوانه چشایی زبان را پوشانده‌اند. عصب‌های مخصوص پیام‌ها را از سلول‌های گیرنده گرفته و آن‌ها را به سمت مغز هدایت می‌کند و تشخیص داده می‌شوند به‌عنوان طعم جوانه‌های چشایی می‌توانند ۱۰۰۰۰ طعم مختلف را تشخیص دهند. سلول‌های گیرنده طعم هر ۱۰ روز جایگزین با سلول‌های جدید و نو می‌شوند.

حس چشایی با مسن‌تر شدن کاهش می‌یابد. به‌طورکلی افراد پیرتر نیاز به شیرینی‌های غلیظ شده و شدت ترشی کمتری دارند. اگرچه به‌دقت معلوم نیست که این چطور اتفاق می‌افتد، اما یک تئوری این است که تولید بزاق کاهش می‌یابد. این به‌نوبه خود منجر به وضعیتی به نام خشکی دهان می‌شود که می‌تواند حس چشایی را کاهش دهد. بعضی متخصصان استدلال می‌کنند که خشکی دهان یک‌چیز مسلم و معین در سن پیری نیست و یک فرد پیر سالم می‌تواند تولید بزاق به‌اندازه یک فرد جوان‌تر داشته باشد.

عواملی که می‌تواند در از بین بردن حس چشایی زبان افراد مسن دخیل باشند به شرح زیر است:

• زخم‌های دهان، پوسیدگی دندان یا فقر روزانه مراقبت از دهان
• مصرف برخی از داروها و شیمی‌درمانی و پرتودرمانی برای درمان سرطان
• فقر غذایی

این بسیار مهم است که در طول زندگی بسیار مراقب بیماری‌ها و سلامت دهان و دندان خود باشید چراکه همه این عوامل در سنین بزرگ‌سالی تأثیر بزرگی بر روی حس چشایی و دیگر احساس بدن دارد.

تغییرات در حس بویایی:

حس بویایی تفاوت بین بوها و رایحه‌های مختلف را تشخیص می‌دهد. حس بویایی و چشایی با هماهنگی هم در احساس طعم و مزه غذا و چشیدن لذت حاصل از غذا به ما کمک می‌کنند. مولکول‌های غذا از طریق سوراخ بینی وارد بینی می‌شوند. این مولکول‌ها به گیرنده‌های خاص سلولی که در نواحی منحصربه‌فرد مغز وظیفه احساس رایحه‌ها را دارند می‌چسبند و باعث می‌شود ما بوهای مختلف را احساس کنیم.

هرچه سن بالاتر می‌رود شدت احساس و تندوتیزی آن کمتر می‌شود. در ۵۰ سالگی این روند کمتر اتفاق می‌افتد اما در ۸۰ سالگی این روند به شدتی است که طعم و مزه و بوی غذاها نصف میزان موجود در جوانی احساس می‌شود.

حس بویایی نیز همانند حس چشایی تحت عدم برخی از بهداشت و قوانین دچار اختلال می‌شود که عبارت‌اند از:

بهداشت پایین بینی و احتقان بینی، همانند آنچه با سینوزیت اتفاق می‌افتد.

–  اغلب داروها و درمان‌های پزشکی

–  بیماری‌هایی که تأثیر بر بینی، راه عبور بینی یا سینوس‌ها می‌گذارند، به همان خوبی بیماری اعصاب.

با این وصف توصیه‌‌هایی کلی در جهت حفظ قدرت حس چشایی، جلوگیری از کاهش یافتن آن و بهتر شدن شرایط در موارد کاهش چشایی وجود دارد که عبارت‌اند از:

• مصرف حداقل ۸ لیوان آب در روز و جلوگیری از کاهش آب بدن و خشکی دهان
• عدم مصرف دخانیات
• استفاده از دستگاه بخور در مناطق خشک و کم رطوبت
• ورزش زیاد و مصرف غذا و خوراکی‌ها بلافاصله پس از ورزش به دلیل شدت احساس چشایی پس از ورزش
• پرهیز از مصرف غذاهای داغ که موجب از بین بردن سلول‌های چشایی زبان می‌شود
• مشاوره با پزشک در مواردی که برخی از داروها سبب از بین رفتن حس چشایی شده است
• استفاده از طعم‌دهنده‌‌ها و افزودنی‌هایی که بتواند اثر مثبتی بر طعم غذا داشته باشد، بدون اینکه لازم باشد برای بهبود طعم، به آن شکر یا نمک اضافه نمود، مانند سرکه، آب‌لیمو، آب‌نارنج، آب‌غوره، سیر، پیاز، سبزی‌های خشک معطر و سایر ادویه‌ها.
• استفاده از گیاهانی همچون رزماری و پونه کوهی به دلیل داشتن مقدار زیادی آنتی‌اکسیدان و خواص مفید بجای استفاده از نمک